Grenzen bewaken

Grenzen bewaken

Je kent het misschien wel: je hebt genoten van een heerlijk etentje met vrienden of familie en de volgende ochtend kun je met moeite je bed uit. Je had eigenlijk wel eerder naar huis willen gaan, maar het was zo gezellig. Iedereen zei: dat uurtje langer maakt toch niets uit. Bij mensen met een (chronische) ziekte gaat het juist om dat ene uurtje extra.
Want als je leuke dingen doet, voel je je goed. Je hebt plezier en voert leuke gesprekken, in ieder geval ben je niet bezig met de gevolgen ervan. Helemaal goed, maar natuurlijk is het niet prettig als je je daarna extreem moe voelt en ervaart dat je te ver gegaan bent. Je bent helaas over je grens gegaan.

Hoe voelen jouw grenzen eigenlijk?

Om te weten wat jouw grenzen zijn, moet je er eerst overheen gaan. Dat klinkt niet fijn, maar het geeft je wel inzicht in wat wel of niet goed voor jou is. Voor iedereen ligt deze scheidslijn anders en dat kan ook nog per dag verschillen, omdat je ziektebeeld wellicht heel grillig is. Je kunt eerder spreken van een grensgebied in plaats van een strakke lijn. Vaak voel je het al aankomen als het teveel wordt. Je bent moe, voelt je opgejaagd of je schiet in de angst dat het te druk gaat worden. Je merkt niet dat je lichaam je waarschuwingssignalen afgeeft, zoals veelvuldig gapen, vermoeide ledematen, hoofdpijn of een wattig hoofd. Omdat je geen spelbreker wil zijn en zeker niet voor de mensen om je heen die wél gewoon doorgaan, zet je er toch nog een tandje bij. Je denkt misschien: ik laat me niet kisten, dan maar een extra pilletje of morgen een uurtje langer in de stoel!
Maar helaas, het is te laat… Een van de gevolgen kan zijn dat je het de dagen daarna moet bezuren met slapen of bijkomen op de bank.

Energievreters

Naast de dagelijkse beslommeringen heb je de langere termijnaangelegenheden. Denk hierbij aan een verhuizing, je kind dat niet goed in zijn vel zit, problemen in de familie of een sterfgeval. Deze besognes kosten vaak heel veel energie. Dat komt doordat er emoties bij komen kijken, zoals angst, onzekerheid, verdriet of boosheid. Het is heel moeilijk om hier je grenzen aan te stellen, omdat je er dagelijks mee geconfronteerd wordt. En je kunt er meestal niet veel aan veranderen. Als je niet oppast, kun je je teveel werk of zorgen op je hals halen. Ben er alert op dat deze pijnlijke situaties je sneller bij je grens brengen.
Als je merkt dat je in een drukke of stressvolle periode zit, neem dan extra rust waar mogelijk. Voeg ook niet teveel activiteiten aan je agenda toe, ook al zijn dat leuke dingen. Besef dat de hersteltijd nadat je over je grens bent gegaan je veel meer kruim gaat kosten.

Ontdek je grenzen

Om jouw grenzen beter in beeld te brengen, kun je dit enkele weken bijhouden. Zet in je agenda wat je allemaal gedaan hebt en geef daarbij op een schaal van 1-5 aan hoeveel energie de activiteit je kostte. Noteer ook de kleinste dingen, zoals een telefoontje tussendoor, even de kamer stofzuigen of een snelle boodschap op de fiets naar de buurtsuper. Je hebt vaak niet in de gaten hoeveel dingen er onverwacht door de dag heen gebeuren. Dat kunnen ook kleine gebeurtenissen zijn die veel energie opslokken, vooral als ze lichamelijke activiteit vergen of emoties oproepen.
Na een tijdje alles te hebben opgeschreven ontdek je waarschijnlijk een bepaald patroon. Je ziet duidelijk waar jij wel energie van krijgt of juist niet. Dingen die je anders moet gaan aanpakken, wil je niet elke keer zo moe zijn.

Tips om je grenzen beter te bewaken

• Zorg dat je in je agenda iedere dag witte plekken houdt, dus plan je dagen niet te vol. Neem genoeg rustmomenten. Als je je goed voelt kun je er altijd nog een activiteit tussenvoegen. Nee zeggen is lastiger dan uiteindelijk toch ja zeggen.
• Als je een afspraak maakt en je twijfelt of je het aankunt, geef dan vooraf aan dat je het misschien af moet zeggen vanwege je lage energieniveau. Dat geeft jou rust en de ander duidelijkheid.
• Vind je het moeilijk om nee te zeggen tegen een uitnodiging voor een feestje of activiteit? Want wil je graag aardig gevonden worden en niemand teleurstellen? Besef dat je alleen jezelf er mee hebt als je wel ja zegt. En je waardeert het toch ook als mensen oprecht en eerlijk tegen jou zijn?
• Mocht je een keer toch over je limiet zijn gegaan, neem jezelf dan niets kwalijk, want dat kost veel verspilde energie. Kijk eerder wat je ervan kunt leren voor een volgende keer. Analyseer wat er allemaal gebeurd is en wat de grootste energievreters waren.
• Niemand kan jouw grenzen aangeven, alleen jijzelf. Dus zet je eigen piketpaaltjes neer, ook al vind je dat moeilijk, want je wilt niet onvriendelijk of als een zeurpiet over komen. Maar het maakt je juist sterk, omdat jij weet wat goed voor jou is!

Doe eens gek

Natuurlijk is het niet erg om af en toe je grenzen op te zoeken, want het leven mag tenslotte ook leuk zijn! Dus als je de dag na een feestje doodmoe op de bank hangt, maar je kijkt terug op een geweldige dag is het een kwestie van accepteren dat dat erbij hoort. Probeer dan in elk geval na te genieten in plaats van jezelf verwijten te maken dat je bepaalde dingen beter niet had kunnen doen.
Want als je altijd binnen je kaders blijft, geniet je niet van het moois dat er ook is!