Acceptatie van een ziekte

Acceptatie van een ziekte, neem er de tijd voor!

Als je van je arts te horen krijgen dat je een (chronische) aandoening hebt, komt dat binnen als een donderslag bij heldere hemel. Je eerste reactie zal dan waarschijnlijk zal niet zijn: dat zal ik eens gaan accepteren! Je zult eerder boos of verdrietig zijn, of het niet eens willen horen. Dat is logisch, want je betreedt een onbekend gebied. Wie weet wat je voor je kiezen gaat krijgen.

Accepteren is niet makkelijk. Zeker in het geval van een chronische aandoening, die niet zichtbaar is aan de buitenkant. Want je hebt voor jezelf en de buitenwereld geen tastbaar bewijs en dat maakt het extra moeilijk.

Wat is acceptatie?

Acceptatie is de realiteit echt onder ogen zien. Het betekent dat je alle vervelende gevoelens echt durft toe te laten. Dat doet pijn, het doet verdriet. Het is heel begrijpelijk dat je dat liever wilt vermijden. Veel makkelijker is het om je verstand in te zetten en het weg te praten. Misschien lijkt het te helpen, maar als je ergens in je lichaam, diep weggestopt, nog steeds die weerstand voelt, als het blijft knagen, dan is het geen echte acceptatie. Het is een proces dat soms jaren kan duren. Acceptatie gaat zoals gezegd met stukjes en beetjes.

Vijf fasen van acceptatie

Het acceptatieproces kun je beschouwen als een soort rouwproces. Want je bent iets kwijtgeraakt: je gezondheid, je mooie, fitte lichaam, de regie over je eigen leven, je toekomstplannen. Je hebt tijd nodig om te wennen aan het idee. Bovendien moet je leren hoe je moet dealen met de nieuwe situatie.

In dit hele proces onderscheiden we vijf emotionele fasen, zoals de Amerikaanse psychiater Elisabeth Kubler-Ross die heeft geformuleerd:

1/ Ontkenning

Dit is de fase van de kop in het zand steken. Dat doe je eigenlijk om jezelf te beschermen, want de klap is te groot om in een keer te verwerken. Misschien denk je: je ziet niets aan mij, dus ik mankeer ook niks. Je wilt of kunt de realiteit niet onder ogen zien. Je besteedt heel wat uren op internet om meer informatie te vinden over je aandoening en je probeert lotgenoten te vinden om je verhaal te kunnen delen.

2/ Boosheid

In deze fase ben je vooral boos. Kwaad dat jou dit onrecht is overkomen. Misschien ben je  boos op je arts of op de buitenwereld, ook al weet je dat zij er ook niets aan kunnen doen. Daar komt dan nog bij dat niet alleen jijzelf, maar ook je naasten moeten accepteren dat jij minder energie of mogelijkheden hebt. Dat kan wrijvingen in je relaties opleveren.

3/ Onderhandelen en vechten

Omdat je niet aan jezelf wil toegeven dat je niets kunt veranderen aan je ziekte, ga je ertegenin. Je gaat bijvoorbeeld aan anderen -en aan jezelf- bewijzen dat je nog steeds heel veel kan. Sporten, uitgaan, hard werken. Je probeert van alles uit om je ziekte te slim af te zijn. Je blijft hopen dat alles weer wordt zoals vroeger.

4/Depressieve gevoelens

Je beseft steeds meer in dat er niet aan je lot te ontkomen valt. Je voelt je machteloos en verdrietig, maar ook angstig en onzeker.

5/Acceptatie

Zo langzamerhand ben je al 100 keer tegen je grenzen aangelopen en er overheen gegaan. Je bent gevallen en weer opgestaan, je hebt gehuild en tegengestribbeld. En tenslotte ga je inzien dat er geen andere keus is; je zult je ziekte moeten aanvaarden. Wanneer je de realiteit accepteert voor wat het is, geeft dat rust. Je beseft dat er nog steeds heel veel mooie kanten aan het leven zitten en dat het leven je nog heel wat te bieden heeft, ook al ben je niet meer de persoon die je vroeger was. Wanneer je je ziekte echt accepteert, valt er een zware druk van je schouders. Je gaat je weer beter voelen en weer genieten van het leven.

Acceptatie is een continu proces

Waarschijnlijk herken je jezelf in een van deze vijf fasen. Ze maken zichtbaar wat het acceptatieproces behelst en geven je erkenning. Het is heel normaal dat je bepaalde emoties en gedachten hebt. Natuurlijk verschilt de intensiteit van de stadia per persoon en doorloopt ieder het proces op zijn eigen manier. In de eerste fase ben je vaak vooral bezig met de lichamelijke kant van je ziekte en je medicatie. In deze fase kun je je heel moe voelen. Het proces dat je doormaakt kost enorm veel energie, zowel lichamelijk al geestelijk. Voor sommigen voelt het als een worsteling.

In de loop van de tijd kan je gezondheidssituatie ook nog veranderen, waardoor je weer een nieuw acceptatieproces voor je kiezen krijgt. Accepteren is een continu proces, waardoor je telkens opnieuw deze fasen doorloopt. Je hebt veel geduld en tijd nodig om telkens aan je nieuwe situatie te wennen en ermee om te gaan.

Enkele tips om meer rust te krijgen in je acceptatieproces

  • De belangrijkste tip: Wees mild voor jezelf!
  • Weet dat acceptatie een proces is en neem er de tijd voor, ook al duurt het jaren.
  • Gun jezelf alle boosheid en verdriet dat je voelt en druk het niet weg. Het hoort er echt bij.
  • Schrijf je boosheid of verdriet van je af, of vraag iemand als klankbord om je verhaal te kunnen spuien.
  • Laat je niet leiden hoe mensen om je heen reageren op jouw acceptatieproces, want zij hebben niet jouw lichaam. Blijf wel in gesprek.
  • Bewaak goed je grenzen, alleen jijzelf weet wat goed voor jou is.
  • Kijk naar wat je wel kunt. Maak een lijst op papier en je zult zien dat er talloze mogelijkheden zijn.
  • Zoek contact met lotgenoten, bijvoorbeeld via Facebook.
  • Misschien heeft je ziekte jou iets gebracht waardoor je nu anders in het leven staat. Dat maakt je krachtig. Draag dat uit naar mensen in je omgeving.