Echt luisteren naar een ander

Ik hoor je wel, maar ik luister niet

Je hebt vast weleens iets meegemaakt zoals dit voorbeeld: Je bent naar de supermarkt geweest en loopt met je boodschappenkrat naar je auto. Daar zie je dat een andere auto een flinke kras heeft achtergelaten op je portier. Of je fiets ligt op de grond en er zit een slag in je wiel. In de verste verte is er niemand te zien, die de verantwoordelijkheid voor dit voorval op zich neemt.

Je bent boos en thuis wil je je verhaal meteen kwijt aan je partner. Die antwoordt echter: “Had je je auto zeker niet goed in het vak geparkeerd?” Of “Gelukkig mankeer jij niets. Het is maar een fiets.” En “Vergeet het nou maar!” In plaats van je beter te voelen, voel je je totaal niet begrepen. En word je nog bozer of trek je je terug in jezelf. Einde communicatie.

We voelen ons niet begrepen

Hoe vaak komt het niet voor dat we ons niet begrepen voelen? Of erger nog: hoe vaak luisteren we zelf niet goed naar wat de ander werkelijk te zeggen heeft? We doen iemands verhaal af met een goedbedoeld advies, we interpreteren, sussen, of we (ver)oordelen. En we hebben het niet eens in de gaten. Het gedrag van anderen kunnen we helaas niet veranderen, wel kunnen we onze eigen reacties aanpassen. Dus daar kunnen we op inzoomen.

Vier communicatiestops

We maken gebruik van zogeheten communicatiestops. Deze komen uit de Gordonmethode. Dit is een communicatiemethode die gericht is op luisteren naar het kind en duidelijk communiceren op basis van gelijkwaardigheid en respect. deze methode heb ik een aantal jaren met veel plezier geleerd en ik heb er nog steeds profijt van.

Er zijn een heleboel communicatiestops, maar ik zet de voornaamste even op een rijtje:

Oplossingen aandragen i.p.v. het probleem accepteren: “Volgende keer moet je het zus en zo doen.”
Veroordelen: “Jij hebt niet goed geparkeerd.”
Doen alsof er geen probleem is, sussen, zodat de ander zich beter voelt: “Gelukkig mankeer jij niets.”
Van onderwerp veranderen, afleiden: “Vergeet het nou maar.”

Naar onze kinderen toe gebruiken we ook vaak dezelfde communicatiestops:

Oplossingen aandragen: “Wacht nog maar een paar weken voordat je het tegen de leraar zegt.”
Veroordelen: “Daar ben jij nog te klein voor.”
Sussen, doen alsof er geen probleem is: “Alle kinderen hebben daar weleens last van.”
Afleiden: “We gaan het er nu niet meer over hebben.”

Waarom maken we gebruik van communicatiestops?

Allereerst denk ik dat mensen zich niet altijd bewust zijn dat ze communicatiestops hanteren. We hebben het zo geleerd, maar we reflecteren niet op ons gedrag.
Wat zit er zoal onder?

(Onbewuste) overtuigingen Je hebt bv. de overtuiging dat vrouwen niet zo goed kunnen autorijden als mannen en dus ga je het veroordelen of bekritiseren.

Emoties Je vindt het bv. moeilijk om over gevoelens te praten, want dat ben je niet gewend. Of je kan er niet tegen als het niet goed gaat met je partner/kind en daarom doe je alsof het probleem niet bestaat of wil je het sussen. Je wilt geen ruzie of conflict en daarom ga je over iets anders praten.

Angsten Je hebt bv. niet zoveel geld momenteel en je bent bang dat je niet genoeg reserves hebt om die kras op je auto te repareren. Omdat je dat niet wil voelen, mopper je op de ander. Of je bent bang dat je partner iets overkomt en dat je alleen komt te staan. Die angst kan heel diep zitten en op zo’n moment komt die even bovendrijven.

Luisteren zonder oordeel

Wat is wel slim om te zeggen? Het mooiste zou zijn als we kunnen luisteren zonder oordelen (dus zonder onze eigen overtuigingen). Gewoon er zijn en alleen maar zeggen: “Wat deed dat voorval met jou, hoe voelde dat voor jou? Of: ”Ik zie dat het je raakt.” Zonder je eigen mening te ventileren of op te leggen. Dat is niet gemakkelijk en vergt veel oefening, maar het is wel heel fijn als het lukt.